Opublikowany: 06/03/2023

Wpływ ćwiczeń fizycznych na stężenie neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego u osób po udarze mózgu

Aktualnosci_985x69021.png

Udar mózgu jest trzecią główną przyczyną zgonów i śmiertelności łącznie na świecie. Osoby, które przeżyły udar, zwykle doświadczają niepełnosprawności. Wielodyscyplinarna rehabilitacja, w tym ćwiczenia aerobowe, mogą pomóc w powrocie do zdrowia i poprawie funkcjonalnej po udarze mózgu. 

Neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego (BDNF, brain-derived neurotrophic factor) to białko wydzielane przez neurony, należące do rodziny czynników wzrostu nerwów. W mózgu BDNF warunkuje funkcjonowanie neuronów cholinergicznych, dopaminergicznych i siatkówki. W obwodowym układzie nerwowym wywiera wpływ na motoneurony i neurony czuciowe — swobodnie przekracza barierę krew–mózg. Odgrywa również kluczową rolę w plastyczności synaptycznej, czyli zdolności neuronów do przystosowywania się i zmieniania swoich połączeń w odpowiedzi na doświadczenie i naukę. Zwiększenie poziomu BDNF może prowadzić do poprawy funkcjonowania mózgu i poprawy procesów uczenia się i zapamiętywania.

Znane są wyniki badań, które wskazują na to, że u osób po udarze mózgu możliwe jest zwiększenie stężenia BDNF poprzez wysiłek fizyczny, jednak nie jest jasne, w jaki sposób parametry wysiłku fizycznego wpływają na to stężenie. Mając to na względzie, badacze przeprowadzili metaanalizę, do której włączono badania eksperymentalne lub obserwacyjne mierzące zmiany stężenia BDNF po wysiłku u osób po udarze mózgu. Metaanaliza objęła łącznie 687 osób z 17 badań eksperymentalnych lub obserwacyjnych, w których dokonywano pomiaru BDNF przed i po ćwiczeniach. Stwierdzono znamienny wzrost stężenia BDNF po ćwiczeniach aerobowych o dużej intensywności, w szczególności po całym programie ćwiczeń, w porównaniu z pojedynczym ćwiczeniem. Natomiast wzrost stężenia BDNF nie był znamienny po ćwiczeniach nie-aerobowych, takich jak konwencjonalna fizjoterapia czy ćwiczenia rozciągające. Badacze podsumowują, że ćwiczenia mogą zwiększyć stężenie BDNF w porównaniu ze stanem spoczynku, jednak intensywność ćwiczeń wydaje się kluczowym czynnikiem. Wyniki wykazały większy wzrost stężenia BDNF po ćwiczeniach aerobowych o wysokiej intensywności. Wzrost stężenia BDNF, choć mniejszy i bez znaczenia statystycznego, był również obserwowany po programie ćwiczeń nie-aerobowych. Według autorów, wyniki potwierdzają, że ćwiczenia aerobowe są preferowanym rodzajem ćwiczeń w celu optymalnego zwiększenia stężenia BDNF u ludzi dorosłych po udarze. Wykazali oni również, że tak pojedyncza sesja i program ćwiczeń aerobowych o wysokiej intensywności może wywołać znaczący wzrost stężenia BDNF.

Źródło: Ashcroft SK et al. Effect of Exercise on Brain-Derived Neurotrophic Factor in Stroke Survivors: A Systematic Review and Meta-Analysis. Stroke 2022; 53: 3706–3716.