Wcześniejsze stosowanie kwasu acetylosalicylowego a przebieg udaru niedokrwiennego mózgu

Działanie przeciwzakrzepowe kwasu acetylosalicylowego (ASA, acetylsalicylic acid) sprawia, że lek ten jest skuteczny w profilaktyce wtórnej udaru niedokrwiennego mózgu. Do tej pory nie stwierdzono, aby stosowanie ASA wiązało się ze zmniejszeniem ryzyka udaru mózgu w profilaktyce pierwotnej, chociaż są sygnały, że jego stosowanie może być korzystne w zapobieganiu udarowi miażdżycowo-zakrzepowemu u osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, takich jak osoby z miażdżycą dużych tętnic. Ponadto wcześniejsze badania wykazały, że 15–40% pacjentów z udarem niedokrwiennym przyjmuje już aspirynę w momencie udaru. Celem omawianego badania była ocena związku pomiędzy stosowaniem ASA przed wystąpieniem udaru niedokrwiennego mózgu a oceną funkcjonalną, obciążeniem zatorem (thrombus burden), wczesnym pogorszeniem neurologicznym (END, early neurologic deterioration) oraz transformacją krwotoczną poprzez porównanie pacjentów stosujących ASA z grupą jej niestosującą. Obciążenie zatorem określono na podstawie objawu podatności naczynia (SVS) w badaniu rezonansowym, a wynik funkcjonalny oceniano po 3 miesiącach. Z badania wykluczono pacjentów leczonych trombolizą lub trombektomią.

Ogółem badaniem objęto 5700 pacjentów (średnia wieku 76 lat, 41% kobiet), spośród których 15,9% stosowało ASA w ciągu 7 dni przed wystąpieniem udaru mózgu. Ze względu na brak równowagi między liczbami pacjentów stosujących ASA a liczbą osób jej niestosujących, autorzy przed analizą zastosowali korektę skłonności.

Stosowanie ASA wiązało się z 30% mniejszą objętością ogniska zawałowego, zaś u osób z udarem miażdżycowym z dużego naczynia ognisko było aż o 45% mniejsze. U osób z udarem sercowo-zatorowym ryzyko wystąpienia END było niższe o 50%. Łącznie przełożyło się to na wyższe o około 30% szanse korzystnego funkcjonalnego zejścia udaru u osób stosujących ASA, zwłaszcza w grupach z udarem miażdżycowym i sercowo-zatorowym. Jednocześnie nie stwierdzono, aby stosowanie ASA wiązało się z wyższym ryzykiem transformacji krwotocznej udaru mózgu.

Podsumowując autorzy stwierdzają, że stosowanie ASA przed udarem wiąże się z poprawą niezależności funkcjonalnej u pacjentów z pierwszorazowym niedokrwiennym udarem mózgu w zakresie dużej tętnicy poprzez zmniejszenie objętości zawału i/lub zmniejszenie ryzyka wczesnego pogorszenia neurologicznego, prawdopodobnie poprzez zmniejszenie obciążenia skrzepliną, bez zwiększonego ryzyka transformacji krwotocznej.

Źródło: Ryu W-S., Schellingerhout D., Hong K-S. i wsp. Relation of Pre‐Stroke Aspirin Use With Cerebral Infarct Volume and Functional Outcomes. Ann Neurol 2021;90:763–76.