Przeciwciało przeciwko PACAP — kolejny potencjalny lek profilaktyczny w leczeniu migreny

Polipeptyd aktywujący cyklazę adenylanową przysadki (PACAP) jest neuropeptydem zaangażowanym w różne procesy fizjologiczne, między innymi w wazodylatację, neurogenne zapalenie i transmisję bólu, które odgrywają kluczową rolę w patofizjologii migreny. PACAP wzbudził zainteresowanie jako cel terapeutyczny, ponieważ dożylne podanie tego neuropeptydu osobom podatnym może wywoływać napady bólu migrenowego. Pomimo dostępności stosunkowo wielu leków profilaktycznych przeciwko migrenie, nadal wielu pacjentów nie uzyskuje wystarczającej ulgi lub doświadcza trudnych do zniesienia działań niepożądanych, co wskazuje na istotną potrzebę wprowadzenia nowych terapii. W omawianym badaniu oceniono skuteczność i bezpieczeństwo leku Lu AG09222, humanizowanego przeciwciała monoklonalnego skierowanego przeciwko ligandowi PACAP, w zmniejszaniu częstotliwości napadów migreny u osób, u których wcześniejsze leczenie nie przyniosło rezultatów.

Do drugiej fazy tego podwójnie zaślepionego, randomizowanego i kontrolowanego placebo badania z udziałem dorosłych w wieku 18–65 lat zakwalifikowano osoby, które nie zareagowały na leczenie dwoma do czterech wcześniejszych leków profilaktycznych przeciwko migrenie. W badaniu podano jednorazową dawkę dożylną 750 mg Lu AG09222 lub 100 mg Lu AG09222 albo placebo. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni w proporcji 2:1:2 do grup leczenia i obserwowani byli przez 12 tygodni. Głównym punktem końcowym było zmniejszenie liczby dni z migreną w ciągu pierwszych czterech tygodni leczenia.

Na początku badania uczestnicy zgłaszali średnio 16,7 dnia migrenowych miesięcznie. W okresie od 1. do 4. tygodnia uczestnicy otrzymujący 750 mg Lu AG09222 doświadczyli średniego zmniejszenia liczby dni migrenowych o 6,2 dnia miesięcznie, w porównaniu z redukcją o 4,2 dnia w grupie placebo. Różnica wynosząca 2,0 dni [95-proc. przedział ufności (CI, confidence interval): −3,8 do −0,3; P = 0,02] była statystycznie istotna. Dawka 100 mg Lu AG09222 nie wykazała wyraźnej korzyści w porównaniu z placebo, co wskazuje na odpowiedź zależną od dawki.

Leczenie było na ogół dobrze tolerowane, a działania niepożądane częściej zgłaszano w grupie otrzymującej 750 mg Lu AG09222 niż w grupie placebo. Najczęściej występujące działania niepożądane obejmowały COVID-19 (7% vs. 3%), zapalenie nosogardła (7% vs. 4%) oraz zmęczenie (5% vs. 1%) — wszystkie o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu. W okresie 12-tygodniowej obserwacji nie zaobserwowano żadnych nieoczekiwanych problemów związanych z bezpieczeństwem stosowania leku.
Uzyskane wyniki sugerują, że leczenie ukierunkowanie na PACAP z zastosowaniem Lu AG09222 stanowi obiecujące podejście do profilaktyki migreny szczególnie u osób, które nie uzyskały korzyści z dotychczasowych terapii. Jednorazowa dawka 750 mg wykazała istotne statystycznie i klinicznie zmniejszenie częstości napadów migreny w ciągu czterech tygodni. Ograniczenia badania, takie jak krótki okres obserwacji i stosunkowo niewielka liczba uczestników, wskazują jednak na potrzebę dalszych badań. Większe i dłuższe badania są niezbędne, aby potwierdzić te wyniki, zoptymalizować dawkowanie i w pełni ocenić profil bezpieczeństwa tej nowatorskiej terapii. Wykorzystanie PACAP jako celu terapeutycznego stanowi istotny krok naprzód w rozszerzaniu możliwości leczenia migreny, szczególnie u pacjentów z ograniczonymi alternatywami terapeutycznymi. 

Źródło: Ashina M., Phul R., Khodaie M. i wsp. A monoclonal antibody to PACAP for migraine prevention. N. Engl. J. Med. 2024; 391(9), 800–809.