Pimawanseryna w leczeniu zaburzeń psychotycznych u pacjentów z otępieniem

U pacjentów z chorobami neurozwyrodnieniowymi często występują zaburzenia psychotyczne związane z otępieniem. Leczenie zaburzeń psychotycznych jest szczególnym wyzwaniem w przebiegu otępień z towarzyszącym zespołem parkinsonowskim lub w przebiegu choroby Parkinsona. Zwyczajowo neurolodzy przepisują kwetiapinę lub klozapinę zamiast klasycznych leków blokujących dopaminę (takich jak np. haloperidol, olanzapina) w leczeniu psychozy związanej z chorobą Parkinsona, co wynika z faktu, że klasyczne leki blokujące dopaminę mają tendencję do pogarszania objawów motorycznych. Oznacza to konieczność poszukiwania lepszych leków, aby zwalczać omamy i psychozy w tych przypadkach.

Badacze podjęli próbę określenia skuteczności pimawanseryny w leczeniu zaburzeń psychotycznych u pacjentów z otępieniem o różnej etiologii. W tym celu przeprowadzili randomizowane badanie 3 fazy kontrolowane placebo, które objęło pacjentów z otępieniami o zróżnicowanej etiologii: chorobą Alzheimera, otępieniem z przebiegu choroby Parkinsona, otępieniem z rozsianymi ciałami Lewy’ego, otępieniem czołowo-skroniowym i otępieniem naczyniopochodnym. Początkowo wszystkich pacjentów leczono pimawanseryną przez 12 tygodni. Następnie grupę pacjentów, u których po 8 i 12 tygodniach stwierdzono dobrą odpowiedź kliniczną, losowo przypisano do grupy leczonej dalej pimawanseryną lub leczonej placebo przez kolejnych 26 tygodni. Dobrą odpowiedź kliniczną (poprawę) zdefiniowano jako poprawę co najmniej o 30% w Scale for the Assessment of Positive Symptoms–Hallucinations and Delusions (SAPS–H+D, wyższe wyniki oznaczają większe nasilenie zaburzeń psychotycznych) i w Clinical Global Impression–Improvement (CGI-I), gdy wynik wyniósł 1 (bardzo znaczna poprawa) lub 2 (znaczna poprawa). Główny punkt końcowy, oceniany w analizie czasu do wystąpienia zdarzenia, zdefiniowano jako wystąpienie jednej z sytuacji wskazującej na pogorszenie, czyli nawrót objawów psychotycznych: wzrost o 30% wyniku w skali SAPS–H+D i wyniki w CGI-I wynoszące 6 (znaczne pogorszenie) lub 7 (bardzo znaczne pogorszenie), hospitalizacja z powodu psychozy związanej z otępieniem, przerwanie próby klinicznej lub wycofanie się z badania z powodu braku skuteczności lub użycie leku przeciwpsychotycznego w związku psychozą związaną z otępieniem.

Do fazy otwartej badania zakwalifikowało się 392 pacjentów, jednak 41 osób wycofano z powodu wstrzymania badania podyktowanego skutecznością leczenia. Spośród 351 pacjentów u 217 (tj. 61,8%) stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie: 105 wylosowano do grupy stosującej pimawanserynę a 112 do grupy placebo. Nawrót objawów psychotycznych stwierdzono u 13% pacjentów leczonych pimawanseryną (12/95) i u 28% leczonych placebo (28/99). Wskaźnik hazardu wynosił 0,35 (95% CI 0,17–0,73; p = 0,005). W fazie podwójnie ślepej próby działania niepożądane wystąpiły w porównywalnym odsetku w obu grupach: u 41% pacjentów leczonych pimawanseryną i u 36,6% leczonych placebo. U osób leczonych pimawanseryną najczęściej występował ból głowy, zaparcia, zakażenie dróg moczowych i bezobjawowe wydłużenie odcinka QT.

Badanie zakończono wcześniej niż planowano, gdyż wykazano ewidentną skuteczność leczenia pimawanseryną zaburzeń psychotycznych w grupie pacjentów z otępieniem wykazując mniejsze ryzyko nawrotu zaburzeń w grupie, która kontynuowała lek w porównaniu do grupy, która leczenia nie kontynuowała. Autorzy stwierdzają jednak, że konieczne są badania trwające dłużej oraz na liczniejszych grupach pacjentów, by w pełni scharakteryzować skuteczność pimawanseryny.

Źródło: Magid-Bernstein J., Omran S.S., Parikh N.S. i wsp. Reversible Cerebral Vasoconstriction Syndrome. Neurology 2021;97:e248–53.