Enterowirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dorosłych

Wirusowe zapalenia opon występują kilkakrotnie częściej niż bakteryjne, a wśród wirusów to enterowirusy (nie uwzględniając wirusa polio) są główną przyczyną zapalenia opon mózgowych na całym świecie, przy czym młody wiek jest ważnym epidemiologicznym czynnikiem ryzyka. Zwykle ostra faza przebiega łagodnie, niekiedy jednak enterowirus, zwłaszcza u dzieci i osób z upośledzeniem odporności, może powodować ciężką a nawet śmiertelną chorobę ośrodkowego układu nerwowego pod postacią zapalenia pnia mózgu i porażenia wiotkiego. W omawianym badaniu naukowcy wykorzystali duński ogólnokrajowy rejestr dorosłych z enterowirusowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych (EZOMR), którego etiologię potwierdzono badaniem PCR płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) w latach 2015–2019. Łącznie w analizie uwzględniono 419 przypadków EZOMR u 418 dorosłych, co odpowiada zapadalności 1,80 na 100 000 dorosłych rocznie. Średni wiek w chwili zachorowania wynosił 31 lat, a 46% chorych stanowiły kobiety. 84% przypadków miało miejsce w miesiącach od czerwca do listopada. Prawie wszyscy pacjenci przy przyjęciu zgłaszali ból głowy (99%), występowanie gorączki przed przyjęciem sygnalizowało 81% osób, światłowstręt występował u 77%, nudności lub wymioty u 76%, a sztywność karku stwierdzano rzadziej, bo tylko w 39% przypadkach. Gorączkę przy przyjęciu stwierdzano u blisko połowy chorych (48%). Enterowirusy wykazują wysoką zakaźność, głównie drogą orofekalną, a w omawianym badaniu u 53% pacjentów stwierdzano występowanie trwającej lub przebytej choroby u członków rodziny. W badaniu PMR mediana liczby leukocytów wynosiła 130×106/L (zakres od 0 do 2100, przedział międzykwartylowy 58–273), z przewagą komórek wielojądrzastych (> 50%) w dość dużej części przypadków, bo ogółem w 28%, częściej zaś na początku choroby (konieczność różnicowania z bakteryjnym ZOMR). W chwili opuszczenia szpitala 24% pacjentów miało niekorzystny wynik leczenia, a wszyscy doświadczali umiarkowanych następstw, choć z zachowaną zdolnością do samodzielnego życia (wynik Glasgow Outcome Scale [GOS] = 4). Niekorzystny wynik leczenia dwa razy częściej stwierdzano u kobiet, rzadziej zaś, jeśli czynnikiem etiologicznym był wirus ECHO 30. Po 6 miesiącach u 6% pacjentów stwierdzano niekorzystne zejście, wszyscy z wynikiem GOS równym 4. Podczas obserwacji ambulatoryjnej najczęściej zgłaszanymi następstwami były bóle głowy, zmęczenie, trudności z koncentracją i pamięcią, uporczywy światłowstręt i fonofobia, zawroty głowy, zaburzenia snu i szumy uszne.

Źródło: Bodilsen J., Mens H., Midgley S. i wsp. Enterovirus meningitis in adults. Neurology 2021; 97:e454–63.