Długoterminowy wpływ COVID-19 na procesy poznawcze u osób starszych

Celem omawianej pracy było zbadanie jednorocznej trajektorii zmian poznawczych u starszych osób, które przeżyły COVID-19.

Do badania włączono 3233 osoby w wieku 60 lat i starsze, które przeżyły COVID-19 i zostały wypisane z 3 szpitali wyznaczonych do leczenia COVID-19 w Wuhan, w Chinach, w okresie od 10 lutego do 10 kwietnia 2020 roku. Grupę kontrolną stanowili ich niezakażeni współmałżonkowie. Z badania wykluczono osoby z wcześniej występującymi zaburzeniami funkcji poznawczych, współistniejącymi zaburzeniami neurologicznymi lub otępieniem w wywiadzie rodzinnym, a także osoby z ciężkimi chorobami serca, wątroby, nerek lub jakimikolwiek nowotworami. Kontrolę funkcjonowania poznawczego i pogorszenia stanu zdrowia przeprowadzono po 6. i 12. miesiącach. Końcową obserwacją objęto 1438 osób, które przeżyły COVID-19 oraz 438 osób z grupy kontrolnej. COVID-19 klasyfikowano w kategoriach ciężkiego i nieciężkiego przebiegu, zgodnie z wytycznymi American Thoracic Society. Głównym punktem końcowym badania była zmiana w stanie poznawczym po roku od wypisania pacjenta ze szpitala. Zmiany poznawcze w pierwszym i drugim 6-miesięcznym okresie obserwacji oceniano odpowiednio za pomocą Informant Questionnaire on Cognitive Decline in the Elderly i Telephone Interview of Cognitive Status-40. Na podstawie zmian poznawczych zaobserwowanych w tych dwóch okresach trajektorie poznawcze podzielono na 4 kategorie: stabilny stan poznawczy, wczesne pogorszenie poznawcze, późne pogorszenie poznawcze i postępujące pogorszenie poznawcze. Do identyfikacji czynników związanych z ryzykiem pogorszenia funkcji poznawczych wykorzystano modele regresji wielomianowej i warunkowej regresji logistycznej.

W grupie badanej kobiety stanowiły 51,95%, a mediana wieku wyniosła 69 (IQR: 66–74) lat, zaś w grupie kontrolnej kobiety stanowiły 49,32%, zaś mediana wieku była taka sama — 69 lat (IQR: 66–74).

Zaburzenia poznawcze stwierdzono u 12,45% osób, które przeżyły COVID-19. W ocenie po 12 miesiącach osoby z ciężkim przebiegiem COVID-19 miały znamiennie gorsze wyniki w badaniach funkcji poznawczych niż osoby z nieciężkim przebiegiem lub osoby z grupy kontrolnej: mediana ciężkiego przebiegu: 22,50 (przedział międzykwartylowy 16,00–28,00); nieciężkiego: 30,00 (26,00–33,00); kontrolnego: 31,00 (26,00–33,00). Ciężki przebieg COVID-19 był związany z wyższym ryzykiem wczesnego pogorszenia funkcji poznawczych (iloraz szans [OR] 4,87; 95% CI, 3,30–7,20), późnego pogorszenia funkcji poznawczych (OR 7,58; 95% CI, 3,58–16,03) i postępującego pogorszenia funkcji poznawczych (OR 19,00; 95% CI, 9,14–39,51), podczas gdy nieciężki przebieg COVID-19 był związany z wyższym ryzykiem wczesnego pogorszenia funkcji poznawczych (OR, 1,71; 95% CI, 1,30–2,27) po skorygowaniu o wiek, płeć, poziom wykształcenia, wskaźnik masy ciała i choroby współistniejące.

Autorzy podsumowują, że przebycie w grupie COVID-19 wiązało się ze wzrostem ryzyka wystąpienia długotrwałego pogorszenia funkcji poznawczych, co implikuje znaczenie natychmiastowego podejmowania działań mających na  celu sprostanie temu wyzwaniu.

Źródło: Liu Y-H., Chen Y., Wang Q-H. i wsp. One-Year Trajectory of Cognitive Changes in Older Survivors of COVID-19 in Wuhan, China: A Longitudinal Cohort Study. JAMA Neurol 2022.