Długoterminowe ryzyko udaru mózgu u pacjentów z bezobjawowym krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej leczonym farmakologicznie

Przeprowadzone dotychczas badania wykazały, że ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu po stronie bezobjawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej wynosi około 1%, jeśli pacjenci byli leczeni chirurgicznie (tj. poddani stentowaniu lub endarterektomii tętnicy szyjnej), natomiast u pacjentów leczonych farmakologicznie ryzyko to jest wyższe i wynosi 2%. Badania, będące źródłem informacji o postępowaniu u chorych z bezobjawowym zwężeniem tętnicy szyjnej (70–99%), przeprowadzono już ponad 20 lat temu. Ponieważ w ostatnich dziesięcioleciach postępowanie farmakologiczne (medyczne) znacznie się zmieniło —  można przypuszczać, że się poprawiło — konieczne stało się ponowne porównanie tych dwóch metod postępowania. W tym celu badacze przeprowadzili długoterminową ocenę ryzyka udaru mózgu u pacjentów ze zwężeniem tętnicy szyjnej, którzy nie byli poddani leczeniu zabiegowemu. Badanie miało charakter retrospektywny i objęło 3737 osób dorosłych z bezobjawowym krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej (70–99%), rozpoznanym w latach 2008–2012.  Średni okres obserwacji wyniósł 4,1 lat (SD 3,6 lat). Stwierdzono, że wskaźnik wystąpienia udaru mózgu w tej grupie wyniósł 0,9% rocznie (0,7–1,2%). Estymator Kaplana-Meyera dla wystąpienia tożstronnego udaru mózgu w ciągu 5 lat obserwacji wyniósł 4,7% (3,9–5,7%). Istotnymi zmiennymi wpływającymi na ryzyko wystąpienia udaru mózgu były: wiek, znaczne początkowe zwężenie tętnicy (90–99%) oraz wywiad nietożstronnego udaru mózgu, natomiast stosowanie statyn istotnie obniżało ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

Autorzy podsumowują, że ich badanie wskazuje na niższe wskaźniki ryzyka udaru mózgu u osób nieleczonych zabiegowo niż znane z  badań w przeszłości, a jest to największe jak do tej pory i najbardziej współczesne badanie oceniające takie ryzyko. Wydaje, że wyniki tej pracy mogą istotnie pomóc w wyborze postępowania u pacjentów z bezobjawowym krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej, przynajmniej do czasu opublikowania wyników badania CREST-2, porównującego leczenie chirurgiczne i farmakologiczne w tej grupie pacjentów.

Źródło: Chang R.W., Tucker L-Y., Rothenberg K.A. i wsp. Incidence of Ischemic Stroke in Patients With Asymptomatic Severe Carotid Stenosis Without Surgical Intervention. JAMA 2022;327(20):1974–1982.