Czy rozwiązywanie krzyżówek poprawia funkcje poznawcze?

Istnieją opinie, że jedną z form terapii zaburzeń poznawczych u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) może być rozwiązywanie krzyżówek. Jednocześnie stwierdzono, że skuteczne w terapii tych zaburzeń są również specjalnie przygotowane zestawy ćwiczeń funkcji poznawczych w postaci prostych gier komputerowych. W omawianym  badaniu amerykańscy naukowcy zbadali wpływ na funkcje poznawcze rozwiązywania krzyżówek komputerowych w porównaniu z innymi rodzajami gier. Badacze przeprowadzili dwuośrodkowe, pojedynczo zaślepione 78-tygodniowe badanie COG-IT (Cognitive Training and Neuroplasticity in Mild Cognitive Impairment; ClinicalTrials.gov: NCT03205709) w celu porównania wpływu na funkcje poznawcze różnych rodzajów gier komputerowych stosowanych w warunkach domowych. W latach 2017–2020 107 pacjentów z MCI zostało zrekrutowanych przez Uniwersytet Columbia i Uniwersytet Duke'a, gdzie przydzielono ich losowo w stosunku 1:1 do grania w gry (n = 51) lub rozwiązywania krzyżówek (n = 56). Interwencje zostały przeprowadzone przez Lumos Labs (www.lumoslabs.com).

W interwencji polegającej na graniu w gry wybrano 6 losowych modułów z 18 gier, które obejmowały zadania związane z pamięcią, dopasowywaniem, rozpoznawaniem przestrzennym i szybkością przetwarzania. Interwencja związana z zastosowaniem krzyżówki polegała na rozwiązywaniu krzyżówki o średniej trudności, odpowiadającej krzyżówkom publikowanym w czwartkowym wydaniu The New York Times, a uczestnicy mieli 30 min na jej ukończenie, jeśli zaś ukończyli ją w ciągu 15 min, otrzymywali drugą krzyżówkę. Wszyscy uczestnicy w ciągu 12 tygodni przeszli cztery 30-minutowe sesje tygodniowo, a przez następnych 18 miesięcy okresowe sesje przypominające.

Pierwszorzędowym punktem końcowym była zmiana w 11-punktowej skali oceny choroby Alzheimera (ADAS-Cog) w stosunku do wartości wyjściowej oceniana po 78 tygodniach. ADAS-Cog jest 70-punktową skalą, w której wyższe wyniki wskazują na większe upośledzenie funkcji poznawczych.

Po 18 miesiącach średnie wyniki w skali ADAS-Cog poprawiły się o około 1,4 pkt w grupie z krzyżówkami i spadły o około 0,5 pkt w grupie z innymi grami — różnica niewielka i na granicy zmienności statystycznej przy p = 0,04. Jednocześnie pacjenci z grupy rozwiązującej krzyżówki wykazywali znamiennie mniejszy spadek objętości hipokampu i grubości kory mózgowej niż pacjenci grupy rozwiązujący inne gry. Autorzy przyznają, że sami nie oczekiwali takich wyników, które niezgodne były z wcześniej postawioną hipotezą. Sam wybór gier podyktowany był wcześniejszymi doświadczeniami opartymi o duży zbiór gier internetowych, które wybrano na podstawie przydatności i konkretnie w celu poprawy pamięci oraz funkcji poznawczych. Jedną z możliwych przyczyn wyjaśniających mniejszą skuteczność ćwiczeń funkcji poznawczych mógłby być fakt, że gry te okazały się zbyt trudne dla pacjentów z MCI, w przeciwieństwie do tradycyjnych i znajomych im krzyżówek.

W badaniu okazało się, że średnia różnica poprawy w ADAS-Cog między grupą rozwiązującą krzyżówki a grającą w gry wyniosła 1,38 pkt, a 37,3% pacjentów z grupy krzyżówkowiczów i 25% z grupy gier wykazała poprawę równą i większą niż 2 pkt. Jak przypominają autorzy, w osiowych badaniach nad skutecznością inhibitorów cholinesterazy i memantyny (w stosunku do placebo) średnia wartość poprawy w ADAS-Cog o około 2 pkt stanowiła podstawę do zarejestrowania tych leków do leczenia choroby Alzheimera.

Źródło: Devanand D.P. et al. Computerized Games versus Crosswords Training in Mild Cognitive Impairment. NEJM Evid 2022;1.