Czy różnice w strategiach leczenia mają wpływ na rozwój niepełnosprawności u chorych na SM?

Dostępność do wielu różnych leków modyfikujących przebieg stwardnienia rozsianego (DMT, disease-modifying treatment) doprowadziła do sytuacji, w której lekarze i pacjenci stają przed trudnym niekiedy wyborem odpowiedniego pierwszego leku. W wyborze tym – co oczywiste – kierować się należy opublikowanymi wytycznymi, choć w wielu krajach, w tym w Polsce, na wybór leku ma również wpływ możliwość refundacji leczenia. Najczęściej stosowaną strategią w leczeniu stwardnienia rozsianego jest rozpoczynanie leczenia od tzw. leku pierwszego rzutu, zwykle o niskiej lub umiarkowanej skuteczności i ewentualna zmiana na leczenie wysokoskuteczne w sytuacji zbyt wysokiej aktywności choroby. W ostatnich latach pojawiają się przesłanki, że strategia wczesnego wykorzystania leczenia wysokoskutecznego (3WL), (HETA, highly effective treatment early approach) może wiązać się z poprawą rokowania.

Celem omawianego badania było określenie związku pomiędzy narodowymi strategiami leczenia rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (RRMS) w Danii i Szwecji a rokowaniem odnośnie niepełnosprawności. W badaniu przeanalizowano dane 4861 pacjentów rejestrowanych w okresie od 1.01.2013 r. do 31.12.2016 r. w duńskim i szwedzkim rejestrze stwardnienia rozsianego, mediana czasu obserwacji wyniosła 4,1 lat. W rejestrze duńskim 92,3% chorych rozpoczynało leczenie od niskiej do umiarkowanie skutecznej DMT w tym teryflunomidem 42,0%, a 7,6% pacjentów od wysoko skutecznej DMT. Natomiast w rejestrze szwedzkim początek leczenia od niskiej do umiarkowanie skutecznej DMT zaczęło 65,5% (1769) chorych, w tym od teryflunomidu 2,4%, zaś 34,5% pacjentów zaczynało leczenie od wysoko skutecznej DMT.

Szwedzka strategia leczenia była związana z 29% zmniejszeniem częstości występowania potwierdzonego pogorszenia niepełnosprawności w porównaniu z pacjentami leczonymi w Danii (HR = 0,71; 95% CI: 0,57–0,90); 24% zmniejszeniem ryzyka EDSS = 3 (HR = 0.76; 95% CI: 0.60–0.97) oraz 25% zmniejszeniem ryzyka EDSS = 4 (HR = 0.75; 95% CI: 0.61–0.96, p = 0.01).

Autorzy podsumowują, że różnice w wykorzystywanych strategiach leczenia stwardnienia rozsianego mogą wiązać się z różnicami w rokowaniu co do rozwoju niepełnosprawności u pacjentów z SM, a strategia eskalacyjna w porównywaniu ze strategią wczesnego wykorzystania leczenia wysokoskutecznego związana była z wyższym ryzykiem narastania niepełnosprawności i rzutów choroby.

Źródło: Spelman T. Treatment escalation vs immediate initiation of highly effective treatment for patients with relapsing-remitting multiple sclerosis: data from 2 different national strategies. JAMA Neurol 2021; 78:1197–204.