Czy popularny lek na zaburzenia potencji znajdzie zastosowanie w leczeniu choroby Alzheimera?

Badanie opublikowane w czasopiśmie Nature Aging sugeruje, że lek stosowany w zaburzeniach wzwodu potencjalnie może znaleźć zastosowanie w leczeniu choroby Alzheimera (chA): pacjenci, którzy stosowali sildenafil byli o 69% mniej narażeni na rozwój choroby Alzheimera, niż osoby niestosujące tego leku.

W ramach badania zmiany celu stosowania leków (ang. repurposing, więcej o tym sposobie poszukiwania nowych leków można wysłuchać w e-wykładzie na stronie neuroedu.pl) badacze wykorzystali dużą sieć mapowania genów, aby przeanalizować, który z ponad 1600 leków zatwierdzonych przez FDA może korzystnie wpływać na ryzyko wystąpienia chA. Na szczycie sporządzonej przez nich listy znalazł się sildenafil, jako lek wypływający zarówno na białko tau, jak i na białko amyloidu.

W kolejnym etapie naukowcy wykorzystali bazę danych roszczeń refundacyjnych ubezpieczalni obejmującą ponad 7 mln ludzi w Stanach Zjednoczonych. W analizie tej stosowanie sildenafilu było związane z 69% mniejszym ryzykiem choroby Alzheimera (współczynnik ryzyka 0,31, 95% przedział ufności 0,25–0,39, p < 1.0 × 10–8). Dodatkowe analizy ze stratyfikacją propensity score potwierdziły, że stosowanie sildenafilu jest znamiennie powiązane ze zmniejszonym ryzykiem chA we wszystkich czterech badanych kohortach leków (diltiazem, glimepiryd, losartan i metformina) po korekcji pod względem wieku, płci, rasy i chorób współistniejących. Dodatkowo w modelu laboratoryjnym stwierdzono, że sildenafil korzystnie wpływa na wzrost neurytów i zmniejsza ekspresję fosfo-tau w modelach neuronów pochodzących z indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych pochodzących od pacjentów z chA, co stanowi poparcie tezy o korzystnym działaniu sildenafilu w chA.

Autorzy ostrzegają jednak przed wyciąganiem jednoznacznych wniosków: badanie nie wskazuje na związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy stosowaniem sildenafilem a chorobą Alzheimera i konieczne będzie przeprowadzanie badania klinicznego kontrolowanego placebo, aby stwierdzić, czy sildenafil w istocie ma działanie ochronne.

Źródło: Fang J., Zhang P., Zhou Y. i wsp. Endophenotype-based in silico network medicine discovery combined with insurance record data mining identifies sildenafil as a candidate drug for Alzheimer’s disease. Nat. Aging. 2021; 1: 1175–88.