Czy będziemy leczyć chorobę Parkinsona przeszczepieniem mikrobioty jelitowej? Wyniki badania pilotażowego

Kolejna interesująca prezentacja na XXV Zjeździe PTN to badanie pilotażowe dotyczące mikrobioty jelitowej i choroby Parkinsona. Przewód pokarmowy bierze udział w patogenezie choroby Parkinsona (ChP) już od jej wczesnego, przedruchowego stadium. Mikrobiota jelitowa odgrywa istotną rolę w tej patogenezie. Badania sugerują, że zaburzenia równowagi mikrobioty mogą prowadzić do dysfunkcji bariery jelitowej, nasilać stany zapalne oraz zwiększać produkcję toksyn bakteryjnych, co może przyspieszać proces neurodegeneracji charakterystyczny dla ChP. Co więcej, zmiany w składzie mikroflory jelitowej, takie jak zmniejszenie liczby bakterii produkujących krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), mogą wpływać na rozwój zarówno objawów motorycznych, jak i pozamotorycznych choroby Parkinsona. 

Celem omawianego badania była ocena wpływu przeszczepienia mikrobioty kałowej (FMT — fecal microbiota transplant) od zdrowych dawców na objawy kliniczne ChP. W badaniu uczestniczyło 25 pacjentów z rozpoznaną ChP, którzy zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej FMT lub do grupy kontrolnej, której podawano placebo w uzyskanej ze stolca pacjentów. Zarówno pacjenci, jak i lekarze byli „zaślepieni” co do stosowanej interwencji, a procedura była przeprowadzana za pomocą kolonoskopii poprzez wprowadzenie preparatu FMT lub placebo do dystalnej części jelita cienkiego. 

Pacjenci zostali poddani ocenie klinicznej przed zabiegiem, a następnie kolejno po 1, 3, 6 i 12 miesiącach od przeprowadzonej interwencji. Oceny dokonywano na podstawie szeregu skal, takich jak UPDRS I-IV (ocena nasilenia objawów motorycznych), EQ-5D (ocena jakości życia), Skala Oceny Zaparć, Kwestionariusz Jakości Życia w chP-39 (PDQ-39), Skala Objawów Pozaruchowych (NMSS) oraz Skala Dysfunkcji Przewodu Pokarmowego w chP (GIDS-PD). Dodatkowo monitorowano równoważną dzienną dawkę lewodopy (LEDD) w czasie każdej z wizyt kontrolnych (V0, V1, V3, V6, V12). 

Wyniki badania pokazały znaczące różnice w równoważnej dawce dziennej lewodopy (LEDD) między wizytami kontrolnymi V1 i V3 po przeprowadzonym zabiegu (p = 0,003), co sugeruje zmniejszenie zapotrzebowania na leczenie farmakologiczne w pierwszych miesiącach po FMT. W ocenie jakości życia (EQ-5D) również zaobserwowano istotne różnice między wizytami V1—V3, V1—V12 i V0—V12 (p < 0,05). Znaczące zmiany pojawiły się także w zakresie objawów związanych z zaparciami, gdzie różnice w skali CAS i GIDS były istotne między wizytami V0 i V12 (p < 0,05). W Skali Objawów Pozaruchowych (NMSS) odnotowano poprawę w podskalach oceniających objawy psychiczne między wizytami V1 i V3. Co ciekawe, nie odnotowano jednak znaczących różnic w punktacji motorycznej między poszczególnymi wizytami według skali UPDRS III. 

Wyniki tego pilotażowego badania sugerują, że przeszczepienie mikrobioty kałowej może wpływać na obraz kliniczny choroby Parkinsona, zwłaszcza w kontekście pozaruchowych objawów choroby. W szczególności zauważono zmniejszenie nasilenia objawów psychicznych oraz poprawę w zakresie funkcjonowania przewodu pokarmowego. Skuteczność zabiegu FMT zmieniała się w czasie, co mogłoby sugerować konieczność powtarzania interwencji u niektórych pacjentów. Choć nie zaobserwowano istotnych zmian w zakresie objawów motorycznych, wyniki wskazują na potencjalną korzyść z zastosowania FMT jako uzupełniającej terapii dla pacjentów z ChP, zwłaszcza w zakresie poprawy jakości życia i objawów pozaruchowych. Autorzy badania obiecują publikację pełnych wyników, które dostarczą dalszych ważnych i ciekawych informacji. 

PS. O znaczeniu mikrobioty jelitowej donosiliśmy w numerze 09/2020 na podstawie publikacji Heinzela i wsp. (link) 

Źródło: XXV Zjazd PTN 11.09.2024–14.09.2024, B. (2024). XXV Zjazd Polskiego Towarzystwa Neurologicznego 11.09.2024–14.09.2024, Białystok, Streszczenia. Polski Przegląd Neurologiczny, 20(A).