Blokery receptorów angiotensyny w leczeniu nadciśnienia tętniczego a ryzyko rozwoju padaczki

W świetle wcześniejszych badań na zwierzętach i ludziach, które sugerowały potencjalne korzystne działanie blokerów receptorów angiotensyny (ARBs, angiotensin receptor blockers) w redukcji ryzyka wystąpienia padaczki, przeprowadzono szeroko zakrojone badanie kohortowe w populacji amerykańskich pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Jego celem było zbadanie, czy ARB mogą być bardziej skuteczne w obniżaniu ryzyka wystąpienia padaczki w porównaniu z innymi grupami leków przeciwnadciśnieniowych: inhibitorami konwertazy angiotensyny (ACEI, angiotensin-converting-enzyme inhibitors), β-blokerami oraz blokerami kanałów wapniowych (CCBs, calcium channel blockers).

Analizę przeprowadzono na podstawie informacji z ogólnokrajowej administracyjnej bazy danych zdrowotnych z lat 2010–2017, w której uwzględniono ponad 2 miliony osób. Badanie miało charakter retrospektywny, gdzie pacjenci byli dobierani metodą dopasowania wyników skłonności (propensity score matching), aby zrównoważyć różnice w charakterystykach demograficznych i klinicznych między grupami porównawczymi. W badaniu nie uwzględniano pacjentów z rozpoznaną wcześniej padaczką lub przyjmujących leki przeciwdrgawkowe przed rozpoczęciem badania (kryteria wykluczenia).

W badaniu stwierdzono, że stosowanie ARB było związane z istotnie niższym ryzykiem rozwinięcia się padaczki w porównaniu z leczeniem ACEI oraz β-blokerami. Dokładne analizy statystyczne wykazały skorygowane współczynniki ryzyka (aHR, average hazard ratio) na poziomie 0,75 w porównaniu z ACEI oraz 0,70 w porównaniu z β-blokerami, co sugeruje około 25–30-procentowe obniżenie ryzyka. W porównaniu ze stosowaniem CCB zaobserwowano również trend w kierunku niższego ryzyka padaczki przy stosowaniu ARB, jednak różnice te nie były statystycznie znamienne.

Badanie podkreśla potencjalną rolę ARB, zwłaszcza losartanu, jako opcji terapeutycznej mogącej przyczynić się do redukcji ryzyka rozwoju padaczki u pacjentów z nadciśnieniem, szczególnie tych bez wcześniejszego udaru mózgu czy choroby sercowo-naczyniowej w wywiadzie. Wyniki są oczywiście obiecujące, lecz konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań, w tym randomizowanych badań klinicznych, które mogłyby potwierdzić te obserwacje i zdefiniować mechanizmy antyepileptogenne tych leków. Blokery receptorów angiotensyny są zdolne do przekraczania bariery krew–mózg, co pozwala im bezpośrednio wpływać na tkankę nerwową. Jedno z wcześniejszych badań przeprowadzone przez Saavedra i współpracowników opisuje, jak ARB (takie jak telmisartan i kandesartan) mogą oddziaływać na mózg, modulując procesy zapalne i redukując stres oksydacyjny, co zdaje się mieć znaczenie w kontekście chorób neurodegeneracyjnych oraz w zapobieganiu powikłaniom neurologicznym w chorobach naczyniowych.
Podsumowując, niniejsze badanie dostarcza ważnych dowodów na potencjalne korzyści wynikające ze stosowania ARB w prewencji padaczki u pacjentów z nadciśnieniem, rozszerzając zrozumienie zależności między leczeniem nadciśnienia a ryzykiem neurologicznym. Zapewnia to nową perspektywę na strategie leczenia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, które mogłoby zmniejszyć ryzyko powikłań neurologicznych, takich jak padaczka.

Źródło: Wen X., Otoo M.N., Tang J. i wsp. Angiotensin receptor blockers for hypertension and risk of epilepsy. JAMA Neurol. 2024; 81(8): 866–874.